Κατά κόσμον Απόστολος. Έγεννηθη έν Ληξουρίω το 1800 1 η το 1801 2 υίος Ανδρέου ιερέως, κατ' ευθείαν απόγονος Φιλίππου άπό τοϋ έν Δειλινάτοις κλάδου 3. Τά πρώτα γράμματα έδιδάχθη ύπί) τούς Χαραλ. Τ. Ποβερέτον και Χαραλ. Λαγκούσην, άπό νεαρας δέ ηλικίας έσχόλαζεν εις θρησκευτικάς μελετάς. Το 1818 έφοίτησεν εις την έν Κωνσταντινουπόλει μεγάλην τοϋ Γένους Σχολην, έκραγείσης όμως της έλλ. επαναστάσεως, εσπευσεν ύπό θρησκευτικού ζήλου και φιλοπατρίας διαφλεγόμενος ν' άγωνισθη, προσληφθείς δια την μόρφωσιν αύτοϋ ως γραμματεύς έν τω πολεμικώ πλοίω του Ν. Άνδριανοΰ• έφοίτησεν είτα εν τε τω ίεροσπουδαστηρίω Κερκύρας, και έν τη αυτόθι θεολογική σχολή της Ακαδημίας, άκροασάμενος και φιλοσοφικών έν αύτη μαθημάτων, ένθα έτυχε και του διδακτορικού της θεολογίας στεφάνου τό 1831. Έπανακάμψας εις την γενέτειραν, μετηλθεν εύσυνειδητως οσον καρποφόρως το διδασκαλικόν επάγγελμα, έκτελών σύναζα και καθήκοντα εφημερίου, χειροτονηθείς εις ιερέα ύπό τοϋ μητροπολίτου Παρθενίου οτε και μετεκληθη "Ανθιμος. Συντελέσας τα μάλα μετά ταϋτα εις την καί έν Ληξουρίω κατά Νοέμβριον τοϋ 1833 σύστασιν δευτερεύοντος σχολείου ητοι Λυκείου, διωρίσθη έν αύτω διευθυντής 4. Οί ολίγοι των επιζώντων προτίνων ετών μαθητών τοϋ ανδρός, είτε δημοσία εΐτε κατ' ιδίαν διδαχθέντες ύπ' αύτοϋ, μετά πολλοΰ σεβασμοΰ άνεμιμνησκοντο, τοϋ ως φιλόστοργου πατρός μετά τόσης ευσέβειας, φιλοπατρίας, ταπεινοφροσύνης, απλότητας, μεθοδικότατος καί ζήλου διδασκάλου και ποδηγέτου αυτών, της πρακτικές και ήθικωτάτης αύτοϋ διδασκαλίας, τοϋ επαγωγού των λόγων και τοϋ εύπροσηγόρου τοΰ ήθους, άλλ' αί πατριωτικαί εξάρσεις τοϋ διδασκάλου προύκάλεσαν την άπόλυσιν αύτοϋ ύπό τοΰ Duglas. Διορισθείς ύπό της Κυβερνήσεως και ίεροκηρυξ, έποιησατο έναρξιν δια λόγου περί ίερωσννης, κατά την ημέραν της χειροτονίας αύτοϋ εις ιερέα. Τό 1841 τη υποδείξει τοϋ τότε έν Ένετία συμπολίτου Κωνσταντίνου Τυπάλδου Ίακωβάτου, προσεκληθη ύπό της εκεί Ελληνικές Κοινότητος ΐνα διδάξη εις τό Φλαγγινιανόν Φροντιστηριον και κηρύσση άμα εκεί τόν θείον λόγον. Ένταΰθα πολλάς παρέσχεν αποδείξεις τοϋ φιλογενοΰς, φίλεργου και φιλάνθρωπου αύτοϋ χαρακτηρος• τη ενεργεία αύτοϋ έθνικόν ωκοδομηθη νοσοκομεΐον, προσδέ γηροκομεϊον και παρθεναγωγεΐον, δαπάνη τοΰ ύπ'αύτοΰ εις την όρθοδοξίαν κατηχηθέντος διαμαρτυρομένου Πικερίγη, προικοδοτησαντος τό ίδρυμα δι' εκατόν χιλ. φράγκων, διεκοσμηθη και ό ναός τοΰ αγίου Γεωργίου καί έπεσκευάσθη τό σχολεΐον δια γενναίων συνδρομών των εκεί ομογενών Μοτσενίγου, Βογδάνου και Παπαδοπούλου. Απολαύων ο άνηρ ύποληψεως παρά τοις λογίοις, έγένετο και εταίρος τοΰ εκεί Ίταλικοΰ Συλλόγου, τό δέ 1847 έ'σχε και μέρος μετά τοΰ Αιμιλίου Τυπάλδου, εις τό έν Ένετία συγκροτηθέν Συνέδριον των Σοφών. Τό φιλελεύθερον τοΰ ανδρός, ητο έπόμενον νά προσκόψη κατά συστήματος κυβερνητικοΰ και κρατουσών δεσποτικών πολιτικών ιδεών. Όμιλία τις αύτοΰ έν τινι συνεδρία, έθεωρήθη ύπό της αυστριακής κυβερνήσεως, ανευλαβής πρός τό καθεστώς και δη επαναστατική" τοΰ το προύκάλεσε την προφυλάκισιν αύτοΰ, θα κατεδικάζετο δέ καί εις θάνατον, αν μη παρενέβαινεν υπέρ αύτοϋ ό ποεσβευτης της Αγγλίας καί άλλοι ισχυροί• έξορισθείς τότε έπανήλθεν εις Κεφαλληνίαν οπού καί πάλιν έδίδαξε καί έκηρυξε, μη διορισθείς όμως καθηγητής έν τνί Πετριτσείω σχολη ως έπεθύμει, διά λόγους προσωπικής φύσεως, αρνηθείς δέ καί την έν τω Λυκείω Αργοστολίου καθηγεσίαν ητις τω προσεφέρθη τό 18515 . Προσκληθείς επανειλημμένως ύπό τών έν Κωνσταντινουπόλει ομογενών, ινα διευθύνη την από του 1831 ίδρυθεϊσαν έν Χάλκη έμπορικήν σχολήν, έδίστασε κατ' αρχάς, άλλ' αί έν Έπτανήσω τότε πολιτικαί άνωμαλίαι και ό ζήλος τοϋ ανδρός, δπως έν εύρυτέρω κύκλω και σκοπώ γενικωτέρω κατασττ) χρήσιμος,παρώτρυναν αυτόν ΐνα δεχθη, έργον δέ αύτοϋ ητο και ο νέος εσωτερικός και δημοσιευθείς αυτόθι τό 1851 οργανισμός τοΰ ιδρύματος6. Αί πρώται τοΰ διδασκάλου εντυπώσεις έκεΐ έγκαταστάντος δεν ήσαν εύάρεστοι. 'Τποδοχή, λέγει, εύϋπο'ληπτος παρά της Μ. Εκκλησίας και των έφόρων της σχολής, παρουσία της Α. Παναγιο'τητος και πολλών άρχιερέων και σημαντικών υποκειμένων εις τούς δύο λο'γους ους έξεφωνησα και κοινή των μαθητών αγάπη, εΐνε τα μέχρι τοϋ νϋν »εύαρεστοϋντα την φιλοτιμίαν μου. Έπεθύμουν δμως νά έ'βλεπον τα της Σχολής βασιμώτερα, την Έκκλησίαν όλιγώτερον » έπηρεαζομένην υπό τών ξένων δια των κρατούντων, και την κοινωνίαν τη"ς Πο'λεως μέ όλιγωτέραν διαφθοράν, πράγματα τα όποια μου » καταθλίβουσι την ψυχήν και μέ κάμνουσι νά θεωρώ ό'χι το'σον άξια μεγάλης προσοχής τά κολακεύοντα την έμήν φιλοτιμίαν . . . »7. Έν τη σχολή ταύτη έδίδαξε από τών αρχών τοϋ 1851 μέχρι τοΰ 1868, έν ένιαυσίω μονον διαλείμματι από Ιουνίου 1855,μέχρις ιδίου μηνός τοϋ 1856, οτε διαμείνας έν Κεφαλληνία έσχολάρχησε της έν Ληξουρίω Πετριτσείου σχολής. Προαχθείς εις άρχιμανδρίτην τοϋ Οικουμενικού θρόνου, άνηλθε μετέπειτα καί εις τό ύψηλόν της άρχιερωσύνης αξίωμα, γενόμενος μητροπολίτης Σελευκείας τη 1 Μαίου 1866 έπι πατριάρχου Σωφρο¬νίου Γ' 8. Μέλος εκλέγεις και τοΰ Φιλολογικοΰ Συλλόγου Κωνσταντι¬νουπόλεως, άνέγνωσεν έν αύτώ την πραγματείαν αύτοϋ περί ελληνισμού και χριστιανισμού9. Περί τής δράσεως αύτοϋ ώς διευθυντού τής εν Χάλκη σχολής καί τοϋ ευσυνείδητου και καρποφόρου τής διδασκαλίας, πληροφορεί ήμας πλην της θαλερας έτι υπέρ του ανδρός φήμης καί τις περικοπή πραγματείας άποδημητοϋ τίνος έν βραχεί μεν, άλλ' έξ ιδίας καί πιστής αντιλήψεως έκθέντος τά περί εκείνου. Μετά τά οσα έγραψε περί Κωνσταντίνου Τυπάλδου τοϋ διευθυντού τής ιερατικής έν Χάλκη σχολής, επάγει ό άποδημητής• «άλλοΐος είνε ό χαρακτήρ του διευθυντού τής έλληνοεμπορικής σχολής, τον όποιον έπεσκέφθην μετά τον Κωνσταντϊνον Τυπάλδον. Προβεβηκώς καί αύτος την ήλικίαν καί κόσμιος το ήθος καί τους τρόπους, ακμαίος όμως τάς δυνάμεις, έχει τό βλέμμα ζωηρόν, τήν γλώσσαν εύφραδή, τον λόγον έντονον καί ελεύθερον. Ό έρως τής πατρίδος εμφωλεύει βαθύς εις τήν καρδίαν του καί ένθερμος μετατίδοται εις τους όμιλητάς. Εϊνε έν ένί λόγω τύπος επτανησίου. Διατρίψας έν Κωνσταντινουπόλει καί προ τοϋ 1821 έτους, συγκρίνει επισταμένως το πάλαι προς τά καθ' ήμας καί εξάγει συμπεράσματα λυποϋντα καί αύτους καί τοϋ άκούοντος τήν άνυπο'μονον φιλοπατρίαν. Άλλα διά τοΰτο καί καταβάλλει συντονωτέρους αγώνας, εις διαρρύθμισιν καί ένίσχυσιν τοϋ γενναίου φρονήματος. Κατ' άξιοσημείωτον οϊκονομίαν έκατέρα τών σχολών τούτων, έτυχε διδασκάλου όποιος ηρμοζεν εις αυτήν10 • γνωστός δέ συγγραφεύς καλεί αύτον, pretre lettre et travailleur energique11. Αποβιώσας τη 20 Μαίου 1868 ετάφη έν τή αυλή τής Σχολής υπέρ ης τόσα ειργάσατο, μεγάλης έκδηλωθείσης τής επί τω θανάτω αύτοϋ θλίψεως, πολλών δέ τοϋ γένους λογάδων έν τε τη κηδεία, έν μνημοσύνοις καί έν ΐδιαίτέροις αρθροις, έγκωμιασάντων αυτόν 11 καί πολλών τιμών άπονεμηθεισών αύτώ υπό τε συλλόγων καί σχολών καί υπό τών κυβερνήσεων 'Ρωσσίας καί Ελλάδος, ών έφερεν επαξίως τά παράσημα. Ό Μαζαράκης τυγχάνει έκ τών μετά τήν έλληνικήν παλιγγενεσιών πρώτων ελλήνων συγγραφέων. Ή έν Ένετία πολυετής διαμονή, παρέσχεν αύτώ φιλομαθεΐ, φιλερεύνω και φιλοπόνω οντι, άφορμην πολλών ιστορικών μάλιστα μελετών εις τάς έκεϊ πλούσιας βιβλιοθηκας καί τά αρχεία, συντελούσης προς ταΰτα της τε γλωσσομάθειας αύτου καί τοϋ πόθου να καταστη χρήσιμος καί ωφέλιμος τη τε γενική και τη ιδιαιτέρα πατρίδι. Εκεί επελήφθη της συγγραφές των Βίων τών ένδοξων της Κεφαλληνίας ανδρών, πολλές προς τοϋτο τυχών της πνευματικές συνδρομές καί ύπ' άλλων ελλήνων καί αλλοδαπών λογίων, οίοι οί Αίμ. Τυπάλδος, ό Άνδρ. Μουστοξύδης, ό Πετρ. Παραβίας, ό Νικ. Θωμασαΐος, οί αδελφοί Βελοΰδοι, ό Δημ. Προύσης, ό Ίωάν. Κουντούρης καί πολλοί συμπολΐται ημών προθύμως παράσχοντες είς μελέτην τά οικογενειακά αυτών έγγραφα, η μεταδόντες πληροφορίας καί παραδόσεις περί τών οποίων ήσχολεΐτο ανδρών ό διδάσκαλος. Τό έργον εξεδόθη έν Ένετία, τύποις Φοίνικος τό 1843 έν ένί τόμω είς 4ον εκ σελ. 663. Μέχρι τών χρόνων εκείνων ολίγα καί βραχέα ήσαν γνωστά περί τίνων διπρεπών Κεφαλληνων, συντόμως αναγραφόμενα υπό τοϋ Δημ. Προκο¬πίου κυρίως έν Βιβλιοθήκη Φαβρικίον καί υπό τοϋ Ζαβείρα έν τω άνεκδότω τότε αύτοϋ συγγράμματι,η εν τισιν είδικαΐς μονογραφίαις η νεκρολογίαις αναφερόμενα. Ό Μαζαράκης κατώρθωσε νά ευρη τόσας πηγάς, ώστε πρώτιστος αυτός έν έκτάσει γράφων, ν' άναδείξη την γενέτειραν όντως εΰανδρον, διασώσας τά ονόματα καί την ποικίλην εις διάφορα στάδια δρασιν τόσων συμπολιτών, πλουτίσας δ' εντεύθεν διά συμβολές αξίας λόγου καί την ίστορίαν της νεωτέρας ελληνικής γραμματολογίας. Ό συγγραφεύς ούχ ήττον δεν έξετίμησεν ως εδει πάντοτε τά αντικείμενα, έξ υπερβάλλοντος δε ζήλου καί τοπικής φιλοτιμίας αγόμενος μάλλον, συμπεριέλαβεν ύπό τον χαρακτηρισμόν τοϋ έν¬δοξου καί τινας, άξιους μεν βεβαίως σεβασμού καί μνείας διά τά φώτα καί τάς άρετάς αυτών, άλλ' ούχί καί καταριθμητέους μεταξύ τών πανθομολογουμένως καί άναντιλεκτως περικλεών καί ένδοξων, οΰ μόνον μεταξύ τών Κεφαλληνων άλλα καί τών νεωτέρων ελλήνων. Τό έργον δεν είνε πλήρες καί ώς μη περιλαμβάνον έτι περί άλλων πολλών διαπρεπέστατων Κεφαλληνων, περί ων δεν κατώρθωσεν ό άνηρ νά συλλέξη ίκανάς βιογραφικάς πληροφορίας, μόνον είκοσι καί έννεα βιογραφησας, άγνωστον δέ που περισωθείσης της περί πολλών άλλων συλλεγείσης ύπ' αύτοϋ ύλης. Ή έν τω συγράμματι ψυχολογική έξέτασις τοϋ χαράκτηρος τών προσώπων καί των γεγονότων, η μεθοδική της ύλης κατάταξις, η τών ιδεών σαφήνεια, ή πανταχού εξαγγελλόμενη ευσέβεια και φιλοπατρία, τό μετρον των λόγων καί τών επαίνων, η άπλότης τοϋ ύφους καί το αφελές διηγηματικόν, εύχαριστοϋσι λίαν τόν αναγνωστών,καλύπτουσι δε γλωσσικά; τινας άτελείας καί τινας ίστορικάς ανακρίβειας. Ό συγγραφεύς δέν είνε επιδεικτικός ουδέ πομπώδης. Μετριόφρων καί εν τοις γραφομενοις καθ' άπερ εν ολω αύτοϋ τω βίω, δέν φιλοδοξεί δάφνας, αλλ' έπεται μόνον τώ καθηκοντι καί επιδιώκει την έξακρίβωσιν της αληθείας καί την κοινών ώφελειαν. Τοιούτου έργου την σημασίαν ώμολόγησαν πολλοί, διάτορος δ' έγένετο εγκωμιαστής τοϋ ανδρός, ό σοφός φιλόλογος καί φιλέλλην ιταλός καθηγητής Ν. Θωμασαΐος, δστις καί μετέφρασε τους Βίους εις την ίταλικην13. Ό ημέτερος συμπολίτης έγραψε καί αλλάς πραγματείας, ων μετ' επαίνων αναφέρεται η περί 'Αντωνίου Κόκκου, καθολικού αρχιεπισκόπου Κερκύρας τοϋ καί ίδρυτοΰ του αυτόθι ίεροσπουδαστηρίου τό 1568, δεινού δέ της ορθοδοξίας πολεμίου, δημοσιευθείσα έν Μεδιολάνοις ίταλιστί έν τνί Biblioteca Italiana 1842, ήν καί ό γράψας τήν ίστορίαν τοϋ μνησθέντος ιδρύματος συνιστά 14. Έγραψεν επίσης Αφοροϋώσεις και συμπληρώσεις εις τόν ύπό Παπαρρηγοπούλου γραφέντα βίον τοϋ πολλοΰ Παναγιωτου Νικούση, ας θεωρησας σπουδαίας εύγνωμόνως απεδέχθη ό εθνικός ιστοριογράφος καί έν ολω έδημοσίευσεν, επαίνων τόν άνδρα «τόν μη όκνησαντα, ώς λέγει, να συντέλεση εις την διευκρίνησιν περιστάσεων τίνων έκ των τά μάλιστα λόγου αξίων της τοϋ έ'θνους ιστορίας15». Τιμών υπέρ πάντα άλλον επιφανή" Κεφαλλήνα, τόν Μηνιάτην, έξεδωκεν έν Ένετία τό 1849, τύποις Φοίνικος εις 4ον έν ένί τόμο έκ σελ. 355, τάς τούτου Αιδαχάς, προτάξας έκτεταμένην βιογραφίαν τοϋ ανδρός, κατόπιν αιτήσεως άδειας παρά τοϋ τότε πατριάρχου Άνθιμου, δοθείσης τίς ια' Φεβρ.αωμθ', η έκδοσις δε αυτή είνε η πληρεστέρα πασών, προσθέντος του εκδότου και τάς ίταλιστι έκφωνηθείσας ομιλίας τοϋ ίεροκηρυκος μετά μεταφράσεως εις την έλληνικην 16.Αναφέρεται και έτερα τοϋ ανδρός πραγματεία έν εΐδει επικριτικής απαντήσεως, προς τόν ιστορικόν της 'Ιταλίας Καίσαρα Καντού, γράψαντα κατά της ορθοδόξου 'Εκκλησίας. Δεν εΐδομεν τό δημοσίευμα τοΰτο, έζ αντιγράφου όμως τινός οπερ κατεχόμενος, ό ημέτερος συμπολίτης έξ ακριβούς εξετάσεως τοϋ ζητήματος, μετά παρρησίας ύπερμαχεϊ της ορθοδοξίας, διαλαμβάνων έν συντόμω μεν πλην μετά πειστικότατος. α’) περί μετανοίας, β') περί θείας ευχαριστίας, γ') περί συζυγίας, δ ) περί κύρους των εν τάίς συνόδοις τεθεσπιομένων, ε ) περί ανοχής καϊ ς• ) περί επικλήσεως ιών άγιων. Ό διδάσκαλος κατέλιπεν ανέκδοτα και τά έξης διδακτικά έ'ργα, 'Ιερόν όδηγόν, Ίεράν Ίστορίαν17, Άνθρωπολογίαν καθ'ο έδίδασκε σύστημα, Λειτουργικήν και Άπολογητικήν 18. Νέαν εκδοσιν τών Βίαιν των έδόξων ανδρών της Κεφαλληνίας έπεχείρησεν ό συμπολίτης Α. Μακρής έν Πύργω τό 1893 αλλά δεν έπέρανεν αύτην, τοιαύτην δέ ηγγειλε τό 1895 καί ό έτερος συμπολίτης Χ. Αννινος μετά προσθηκών, άλλα κα! αυτή δέν έπραγματοποιηθη 19. Ποία η παλαιά πατρίς τών Μαζαρακών δεν είνε εύκολον νά όρίσωμεν, υπάρχει όμως χωρίον έν Πελοποννησω και άλλο έν 'Αλβανία Mazzara έξ ου Ισως κατάγονται, αλβανούς δέ λέγει αυτούς ό Σάθας 20. Μαζαράκαι αναφέρονται τω 1401 έν Ήπείρω ώς εχθροί τών Παργίων ών διηρπασαν τά κτήματα, δι' ο και η άπόδοσις τούτων τοις πρώην κυρίοις άνεγράφη ώς μία τών συμφωνιών, αΐτινες έγένοντο μεταξύ της έκ Παργίων πρεσβείας και τοϋ ένετοΰ βαύλου Κερκύρας Άζαρίνου Καραβέλου, όταν ή Πάργα ήτήσατο διά τόν φόβον τών Τούρκων την προστασίαν της Ένετίας21. Καί υπό βυζαντινών όμως παλαιότερον μνημονεύεται πατριά Μαζαρακαίων, ους ό Λαμπρίδης παραδέχεται ως την αυτήν φυλήν μετά των έν Ήπειρω Μεσσαριτών, κληθεντων ούτως εκ της φραγγικην έχουσας καταγωγήν Μεοσαρίας ήτις καί Messara, Massara και Mazzara έκαλεΐτο22. Καί έν Κύθνω έτι αναφέρεται αλβανική οικογένεια Μάζαράκη23. Περί δέ τών έν Κεφαλληνία έξηκριβώσαμεν, ότι πρώτος ένταΰθα έγκαταστάς ήτο ό Σταμάτιος, καταλιπών τα έν τη πατρίδι του Ναυπλίω κτήματα, καί έλθών εις Κεφαλληνίαν ως ιππότης καί διοικητής Στρατιάς (Stradea), λαβών δε παράτας Ένετικης Κυβερνήσεως τιμάρια έν τη νήσω, κατεχόμενα προτερον ύπό της οικογενείας Βαρκετίνη, δι ας προσήνεγκεν ίκανάς βεβαίως καί αξίας άμοιβής έκδουλεύσεις, άφοϋ preclari meriti λέγεται εν τινι εγγράφω24, ή κατοχή όμως τών κτημάτων άτινα δεν αναφέρεται ποΰ εκειντο έγένετο βραδύτερον, διότι ει καί διετάσσοντο διά δουκικών τών ετών 1553 καί 1556 οι προνοηταί της νήσου, να περιβάλλων τόν τιμαριοϋχον από τοϋ 1541 όντα τοιούτον καί διά της τυπικές περιβολές (investitura), δεν κατωρθοϋτο τοΰτο ένεκα προικώων άξιώσεων τρίτων έπί τών κτημάτων, μόλις δέ τό 1635 δι'αποφάσεως τοϋ ΐνκουϊζίτορος Fr. Bassadona, έγένοντο κύριοι καί κάτοχοι οί τότε απόγονοι τοϋ αρχαίου δικαιούχου, Γεώργιος καί 'Απόστολος. Δεν γνωρίζομεν άλλους νεωτέρους εϊμη τόν Ιωάννην άρχηγόν στρατιωτών τό 1564 έλθόντα τό 1544 25. Άγνωστων ποΰ κατώκησαν κατ' αρχάς οί Μαζαράκαι, πιθανώς όμως έν Λειβαθοϊ, όπου τό φερώνυμον χωρίον περί ο ίσως ήσαν τά κτήματα τοϋ τιμαρίου, εκείθεν δε μετέπειτα μετηνάστευσαν εις Σάμην, Δειλινατα καί Ληξούριον. Ή οικογένεια φαίνεται οπωσδήποτε σημαίνουσα κατά τά τέλη της ις’ προς τάς αρχάς τις ιζ' εκατ. διότι τότε αναγράφεται έν τη Χρυσή βίβλω26.
