ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ

Έκ Βλαχάτων της Σάμης, άνήρ μορφώσεως άδρας καί θερμότατης φιλοπατρίας. Διετέλεσεν έπί πολλά έτη γραμματεύς της έν Καί'ρω έλλ. κοινότατος, υπάλληλος τοΰ Πρακτορείου και γραμματεύς τών Πατριαρχείων έν 'Αλεξάνδρεια. Δημοσιογραφησας έπί τίνα χρόνον, έπεδοθη είτα εις ιστορικάς και άρχαιολογικας μελετάς, φιλοπονώτατα ασχοληθείς κυρίως εις τά της Εκκλησίας της 'Αλεξανδρείας, πολλά αρχεία καί κώδικας άναδιφησας καί συλλέξας άφθονον ύλικόν ιστορικόν, συνάμα δέ καί συλλογην ποιησαμενος πολλών αιγυπτιακών νομισμάτων και άλλων αρχαιολογι¬κών αντικείμενων, ην προτραπείς υπό του φιλτάτου αύτω αειμνήστου αρχιεπισκόπου ημών καί μετά ταύτα Μητροπολίτου 'Αθηνών Γερμανού Καλλιγά, έδωρησατο εις το μουσεϊον της βιβλιοθήκης Κεφαλληνίας. Ητο μέλος διαφόρων φιλολογικών καί εθνικών συλλόγων καί εταιρειών, καί πρόεδρος τοΰ έν 'Αθήναις Συνδέσμου τών Κεφαλληνων. Ό Μαζαράκης άπέθανεν έν 'Αθήναις τη 22 'Οκτωβρίου 1896, επικήδειους λόγους έκφωνησάντων τών συμπολιτών ημών κκ. Ν. Φαραντάτου καί Δεστούνη. Έργα τοΰ ανδρός γινώσκομεν τά έξής. α') Περί τον μακαρίου πατριάρχου 'Αλεξανδρείας Ιωακείμ. 1890 27. β'). Μητροφάνης Κριτόπουλος πατριάρχης 'Αλεξανδρείας κατά τους κώδικας τοΰ πατριαρχείου 'Αλεξανδρείας καϊ αλλάς πηγάς.Έν 'Αλεξάνδρεια 1884. Διερευνών τά τοΰ ανδρός τούτου άνεκάλυψε μάλιστα καί την Φιλο&ήκην αύτοΰ, έν γ εις 358 σελίδας διεσώθησαν τόσα θεολογικά καί φιλοσοφικά ρητά σοφών τή"ς 'Εσπερίας φίλων εκείνου, ταύτην δε δωρησας τω μητροπολίτη 'Αθηνών Γερμανώ, παρέσχεν άφορμήν εις τόν Μάρκον 'Ρενιέρην, νά γράψη τό περιώνυμον περί τοΰ πατριάρχου εκείνου σύγγραμμα αύτοΰ εκδοθέν τό 1893 έν 'Αθήναις 28. γ'). -Περί της κατά Μητροφάνους Β' Kωvστavτιvoυπόλεως (1440-1443) «ιεροσολυμητικης συνόδου. Έν Κέκροπι. δ'). Οι χριστιανικοί ναοί της 'Αλεξανδρείας πρό της αλώσεως 29. ε'). Ό Σέραπις, μετάφρασις μετά σημειώσων άπό τών τοΰ Γ. Έβερς. Έν Καίρω 1890. Έκδοσις Φοσκόλου, τύποις Ρένεση. ς')• Κατάλογος τών πατριαρχών 'Αλεξανδρείας30, ζ'). Σημείωσις περί τών έν τη κατά το παλαιόν Κάϊρον μονή τον άγιου Γεωργίου εύρεθεισών αργυρών Ιερών εικόνων. Έν Καίρω 1888 σελ. 24. η'). Το μόνον εν 'Ελλάδι μνημεϊον της παρά τάς Έχινάδας ναυμαχίας. Έξ αφορμής σωζόμενης έτι έν Σάμη Κεφαλληνίας παλαιάς λατινικές επιγραφής έπί ίερας είκονος31. θ'). Χριστιανικοί αρχαιότητες εν Σάμη. Έν έφημερίδι 'Εμπρός 'Αργοστολίου, ι'). Κέκροψ, περιοδικόν φιλολογικών έν Καίρω έν τω όποίω έδημοοίευσε πολλά ανέκδοτα εκκλησιαστικά έγγραφα τής πατριαρχικής βιβλιοθήκης τοΰ Καίρου, οία και τά περί εγκαινίων ναών εν Κρήτη τόν ιζ' αιώνα και τινας άνεκδοτους έπιστολάς επίσημων άνδρων ή 'Εκκλησιαστική Άλήθεια της Κωνσταντινουπόλεως, εξαίρει το έργον τοΰτο τοΰ άνδρος 32. Κατέλιπεν άνεκδοτον και έργον τρίτομον πολλοΰ λογου άζιον Περί τοΰ εν Αίγΰπτφν 'Ελληνισμού και της 'Εκκλησίας της Άλεξανδρείας4.

ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΗΣ

Έγεννηθη έν Δειλινάτοις τό 1815. Σπουδάσας κατ'αρχάς θεολογικά έν τω ίεροσπουδαστηρίω Κερκύρας και τυχών απολυτηρίου τό 1838, ηκολουθησε τά φυσικομαθηματικά έν τη Ίονίω 'Ακαδημία υπό τους διάσημους καθηγητάς MOSSOΤΙ, Orioli, Καραντινόν καί Κουντούρην, έπομενος φυσική αύτοΰ προς τάς έπιστημας ταύτας κλίσει καί προτραπεΐς πλεϊον εϊς τοΰτο, υπό τοΰ προστάτου καί συγγενούς αύτώ 'Ανθίμου τοΰ Μαζαράκη, έν Κεφαλληνία ο έπανελθών ησχοληθη καί εις τά ναυτικά, ύπό τόν τοτε έμπειρότατον ναυτοδιδάσκαλον Σπ. Σβορώνον. Τό 1844 διωρίσθη καθηγητής έν τω Λυκείω 'Αργοστολίου διδάξας έν αύτω καί έν τω μετά την Ένωσιν Γυμνασίω, τά μαθηματικά καί τελευταϊον την φυσικήν πεντηκονταετίαν δλην, ης συμπληρωθείσης οί τόσοι διατελέσαντες μαθηταί αύτοΰ καί άλλοι συμπολϊται, τιμωντες την μακροχpoνιον καί κοινωφελη" δρασιν τοΰ διδασκάλου, έώρτασαν την πεντηκονταετηρίδα της διδασκαλίας αύτοΰ καί ωδής μάλιστα δημοσιευθείσης υπό τοΰ κ. Σ. Καμιλλάτου επί ταύτη. Ό Μαζαράχης έχει γράψει όλόκληρον έκλεκτικόν σύστημα προς διδασκαλίαν, ασχολούμενος δε πρό ετών και εις τ' αστρονομικά, ήρξατο γράφων καί περί ουρανίου μηχανικής, άλλα τό μετριόφρον τοΰ χαρακτήρος και ή αυστηρά διηνεκής βάσανος εις ην υπέβαλλε τά έργα του, δεν επέτρεψαν την δημοσίευσιν αυτών. Ό άνήρ υπήρξε πρότυπον και πολίτου καί διδασκάλου. Ό έν τή διδασκαλία ζήλος, ή αύστηροτης, ή επιμέλεια, η υπέρ τοΰ τοπου αγάπη, τό εύμέθοδον καί πρακτικόν, τό υπέρ τή νεολαίας θερμότατον καί πατρικόν αυτόχρημα ενδιαφέρον και ό υπέρ της ώς οίον τε ελευθερίου καί έθνικής άγωγης έρως, άνεδείκνυον αυτόν, πάντοτε ψυχήν τοΰ καθηγετικοΰ συλλογου καί τοϋ διδακτηρίου καί εκ των εύσυνειδητοτέοων καί καρποφοροτέρων εν τη νήσω Διδκσκάλων, ούτινος καί ό ίδιωτικός έτι βίος ό απλοϊκός καί άνεπίδεικτος καί ό ευθαρσής καί ακέραιος χαρακτήρ, παρεΐχον υπόδειγμα μιμήσεως τοις όμιληταΐς αύτοΰ. Αί άρεταί τοΰ ανδρός εΐλκυον προς εαυτόν τήν άφοσίωσιν καί τό σέβας τών μαθητών αύτοΰ, οστίς καί δια τοΰ άπλοΰ καί έπαγωγοΰ τρόπου της διδασκαλίας, κατώρθου 'ίνα καθιστή προσφιλές αύτοΐς τό ξηρόν άλλως καί δυσχερές μάθημα, αλλά καί νά ενθουσιά αυτούς καί τρέπη πολλούς εις ανωτέρας μαθηματικές σπουδάς. Ουδαμώς φίλαρχος, δέν έδέξατο τήν προσενεχθεΐσαν αύτω γυμνασιαρχίαν καί βουλευτικάς υποψηφιότητας, φρονών έν τη, μετριοφροσύνη αύτοΰ ταΰτα ξένα τοΰ προορισμοΰ αύτοΰ, ώς διδασκάλου επίσης κοινωφελώς δρώντος. Ό τόσον εις τό καθήκον αύτοΰ οΰτος αφοσιωθείς διδάσκαλος, κατ' αντίθεσιν πολλών άλλων έμπορικώς ασκούντων τό επάγγελμα όσον καί φυγόπονων, ει καί πρό τριακονταετίας είχε πλέον συμπληρώσει τά έτη της συντάξεως, έξηκολούθησεν ούχ ήττον μετ' εξαιρετικής ζέσεως καί επιμελείας διδάσκων, μέχρις ου αί τοΰ γήρατος όχληρίαι τω έπεβαλον άκοντι τήν παραίτησιν, ήτις έγένετο δεκτή εκφρασθείσης τω σπανίω διδασκάλω καί της βασιλικής εύαρεσκείας διά τήν τόσον μακράν καί εύδόκιμον ύπηρεσίαν. Άπέθανεν έν Άργοστολίω τόν Νοεμβριον τοΰ 1903.

ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

Κατά κόσμον Απόστολος. Έγεννηθη έν Ληξουρίω το 1800 1 η το 1801 2 υίος Ανδρέου ιερέως, κατ' ευθείαν απόγονος Φιλίππου άπό τοϋ έν Δειλινάτοις κλάδου 3. Τά πρώτα γράμματα έδιδάχθη ύπί) τούς Χαραλ. Τ. Ποβερέτον και Χαραλ. Λαγκούσην, άπό νεαρας δέ ηλικίας έσχόλαζεν εις θρησκευτικάς μελετάς. Το 1818 έφοίτησεν εις την έν Κωνσταντινουπόλει μεγάλην τοϋ Γένους Σχολην, έκραγείσης όμως της έλλ. επαναστάσεως, εσπευσεν ύπό θρησκευτικού ζήλου και φιλοπατρίας διαφλεγόμενος ν' άγωνισθη, προσληφθείς δια την μόρφωσιν αύτοϋ ως γραμματεύς έν τω πολεμικώ πλοίω του Ν. Άνδριανοΰ• έφοίτησεν είτα εν τε τω ίεροσπουδαστηρίω Κερκύρας, και έν τη αυτόθι θεολογική σχολή της Ακαδημίας, άκροασάμενος και φιλοσοφικών έν αύτη μαθημάτων, ένθα έτυχε και του διδακτορικού της θεολογίας στεφάνου τό 1831. Έπανακάμψας εις την γενέτειραν, μετηλθεν εύσυνειδητως οσον καρποφόρως το διδασκαλικόν επάγγελμα, έκτελών σύναζα και καθήκοντα εφημερίου, χειροτονηθείς εις ιερέα ύπό τοϋ μητροπολίτου Παρθενίου οτε και μετεκληθη "Ανθιμος. Συντελέσας τα μάλα μετά ταϋτα εις την καί έν Ληξουρίω κατά Νοέμβριον τοϋ 1833 σύστασιν δευτερεύοντος σχολείου ητοι Λυκείου, διωρίσθη έν αύτω διευθυντής 4. Οί ολίγοι των επιζώντων προτίνων ετών μαθητών τοϋ ανδρός, είτε δημοσία εΐτε κατ' ιδίαν διδαχθέντες ύπ' αύτοϋ, μετά πολλοΰ σεβασμοΰ άνεμιμνησκοντο, τοϋ ως φιλόστοργου πατρός μετά τόσης ευσέβειας, φιλοπατρίας, ταπεινοφροσύνης, απλότητας, μεθοδικότατος καί ζήλου διδασκάλου και ποδηγέτου αυτών, της πρακτικές και ήθικωτάτης αύτοϋ διδασκαλίας, τοϋ επαγωγού των λόγων και τοϋ εύπροσηγόρου τοΰ ήθους, άλλ' αί πατριωτικαί εξάρσεις τοϋ διδασκάλου προύκάλεσαν την άπόλυσιν αύτοϋ ύπό τοΰ Duglas. Διορισθείς ύπό της Κυβερνήσεως και ίεροκηρυξ, έποιησατο έναρξιν δια λόγου περί ίερωσννης, κατά την ημέραν της χειροτονίας αύτοϋ εις ιερέα. Τό 1841 τη υποδείξει τοϋ τότε έν Ένετία συμπολίτου Κωνσταντίνου Τυπάλδου Ίακωβάτου, προσεκληθη ύπό της εκεί Ελληνικές Κοινότητος ΐνα διδάξη εις τό Φλαγγινιανόν Φροντιστηριον και κηρύσση άμα εκεί τόν θείον λόγον. Ένταΰθα πολλάς παρέσχεν αποδείξεις τοϋ φιλογενοΰς, φίλεργου και φιλάνθρωπου αύτοϋ χαρακτηρος• τη ενεργεία αύτοϋ έθνικόν ωκοδομηθη νοσοκομεΐον, προσδέ γηροκομεϊον και παρθεναγωγεΐον, δαπάνη τοΰ ύπ'αύτοΰ εις την όρθοδοξίαν κατηχηθέντος διαμαρτυρομένου Πικερίγη, προικοδοτησαντος τό ίδρυμα δι' εκατόν χιλ. φράγκων, διεκοσμηθη και ό ναός τοΰ αγίου Γεωργίου καί έπεσκευάσθη τό σχολεΐον δια γενναίων συνδρομών των εκεί ομογενών Μοτσενίγου, Βογδάνου και Παπαδοπούλου. Απολαύων ο άνηρ ύποληψεως παρά τοις λογίοις, έγένετο και εταίρος τοΰ εκεί Ίταλικοΰ Συλλόγου, τό δέ 1847 έ'σχε και μέρος μετά τοΰ Αιμιλίου Τυπάλδου, εις τό έν Ένετία συγκροτηθέν Συνέδριον των Σοφών. Τό φιλελεύθερον τοΰ ανδρός, ητο έπόμενον νά προσκόψη κατά συστήματος κυβερνητικοΰ και κρατουσών δεσποτικών πολιτικών ιδεών. Όμιλία τις αύτοΰ έν τινι συνεδρία, έθεωρήθη ύπό της αυστριακής κυβερνήσεως, ανευλαβής πρός τό καθεστώς και δη επαναστατική" τοΰ το προύκάλεσε την προφυλάκισιν αύτοΰ, θα κατεδικάζετο δέ καί εις θάνατον, αν μη παρενέβαινεν υπέρ αύτοϋ ό ποεσβευτης της Αγγλίας καί άλλοι ισχυροί• έξορισθείς τότε έπανήλθεν εις Κεφαλληνίαν οπού καί πάλιν έδίδαξε καί έκηρυξε, μη διορισθείς όμως καθηγητής έν τνί Πετριτσείω σχολη ως έπεθύμει, διά λόγους προσωπικής φύσεως, αρνηθείς δέ καί την έν τω Λυκείω Αργοστολίου καθηγεσίαν ητις τω προσεφέρθη τό 18515 . Προσκληθείς επανειλημμένως ύπό τών έν Κωνσταντινουπόλει ομογενών, ινα διευθύνη την από του 1831 ίδρυθεϊσαν έν Χάλκη έμπορικήν σχολήν, έδίστασε κατ' αρχάς, άλλ' αί έν Έπτανήσω τότε πολιτικαί άνωμαλίαι και ό ζήλος τοϋ ανδρός, δπως έν εύρυτέρω κύκλω και σκοπώ γενικωτέρω κατασττ) χρήσιμος,παρώτρυναν αυτόν ΐνα δεχθη, έργον δέ αύτοϋ ητο και ο νέος εσωτερικός και δημοσιευθείς αυτόθι τό 1851 οργανισμός τοΰ ιδρύματος6. Αί πρώται τοΰ διδασκάλου εντυπώσεις έκεΐ έγκαταστάντος δεν ήσαν εύάρεστοι. 'Τποδοχή, λέγει, εύϋπο'ληπτος παρά της Μ. Εκκλησίας και των έφόρων της σχολής, παρουσία της Α. Παναγιο'τητος και πολλών άρχιερέων και σημαντικών υποκειμένων εις τούς δύο λο'γους ους έξεφωνησα και κοινή των μαθητών αγάπη, εΐνε τα μέχρι τοϋ νϋν »εύαρεστοϋντα την φιλοτιμίαν μου. Έπεθύμουν δμως νά έ'βλεπον τα της Σχολής βασιμώτερα, την Έκκλησίαν όλιγώτερον » έπηρεαζομένην υπό τών ξένων δια των κρατούντων, και την κοινωνίαν τη"ς Πο'λεως μέ όλιγωτέραν διαφθοράν, πράγματα τα όποια μου » καταθλίβουσι την ψυχήν και μέ κάμνουσι νά θεωρώ ό'χι το'σον άξια μεγάλης προσοχής τά κολακεύοντα την έμήν φιλοτιμίαν . . . »7. Έν τη σχολή ταύτη έδίδαξε από τών αρχών τοϋ 1851 μέχρι τοΰ 1868, έν ένιαυσίω μονον διαλείμματι από Ιουνίου 1855,μέχρις ιδίου μηνός τοϋ 1856, οτε διαμείνας έν Κεφαλληνία έσχολάρχησε της έν Ληξουρίω Πετριτσείου σχολής. Προαχθείς εις άρχιμανδρίτην τοϋ Οικουμενικού θρόνου, άνηλθε μετέπειτα καί εις τό ύψηλόν της άρχιερωσύνης αξίωμα, γενόμενος μητροπολίτης Σελευκείας τη 1 Μαίου 1866 έπι πατριάρχου Σωφρο¬νίου Γ' 8. Μέλος εκλέγεις και τοΰ Φιλολογικοΰ Συλλόγου Κωνσταντι¬νουπόλεως, άνέγνωσεν έν αύτώ την πραγματείαν αύτοϋ περί ελληνισμού και χριστιανισμού9. Περί τής δράσεως αύτοϋ ώς διευθυντού τής εν Χάλκη σχολής καί τοϋ ευσυνείδητου και καρποφόρου τής διδασκαλίας, πληροφορεί ήμας πλην της θαλερας έτι υπέρ του ανδρός φήμης καί τις περικοπή πραγματείας άποδημητοϋ τίνος έν βραχεί μεν, άλλ' έξ ιδίας καί πιστής αντιλήψεως έκθέντος τά περί εκείνου. Μετά τά οσα έγραψε περί Κωνσταντίνου Τυπάλδου τοϋ διευθυντού τής ιερατικής έν Χάλκη σχολής, επάγει ό άποδημητής• «άλλοΐος είνε ό χαρακτήρ του διευθυντού τής έλληνοεμπορικής σχολής, τον όποιον έπεσκέφθην μετά τον Κωνσταντϊνον Τυπάλδον. Προβεβηκώς καί αύτος την ήλικίαν καί κόσμιος το ήθος καί τους τρόπους, ακμαίος όμως τάς δυνάμεις, έχει τό βλέμμα ζωηρόν, τήν γλώσσαν εύφραδή, τον λόγον έντονον καί ελεύθερον. Ό έρως τής πατρίδος εμφωλεύει βαθύς εις τήν καρδίαν του καί ένθερμος μετατίδοται εις τους όμιλητάς. Εϊνε έν ένί λόγω τύπος επτανησίου. Διατρίψας έν Κωνσταντινουπόλει καί προ τοϋ 1821 έτους, συγκρίνει επισταμένως το πάλαι προς τά καθ' ήμας καί εξάγει συμπεράσματα λυποϋντα καί αύτους καί τοϋ άκούοντος τήν άνυπο'μονον φιλοπατρίαν. Άλλα διά τοΰτο καί καταβάλλει συντονωτέρους αγώνας, εις διαρρύθμισιν καί ένίσχυσιν τοϋ γενναίου φρονήματος. Κατ' άξιοσημείωτον οϊκονομίαν έκατέρα τών σχολών τούτων, έτυχε διδασκάλου όποιος ηρμοζεν εις αυτήν10 • γνωστός δέ συγγραφεύς καλεί αύτον, pretre lettre et travailleur energique11. Αποβιώσας τη 20 Μαίου 1868 ετάφη έν τή αυλή τής Σχολής υπέρ ης τόσα ειργάσατο, μεγάλης έκδηλωθείσης τής επί τω θανάτω αύτοϋ θλίψεως, πολλών δέ τοϋ γένους λογάδων έν τε τη κηδεία, έν μνημοσύνοις καί έν ΐδιαίτέροις αρθροις, έγκωμιασάντων αυτόν 11 καί πολλών τιμών άπονεμηθεισών αύτώ υπό τε συλλόγων καί σχολών καί υπό τών κυβερνήσεων 'Ρωσσίας καί Ελλάδος, ών έφερεν επαξίως τά παράσημα. Ό Μαζαράκης τυγχάνει έκ τών μετά τήν έλληνικήν παλιγγενεσιών πρώτων ελλήνων συγγραφέων. Ή έν Ένετία πολυετής διαμονή, παρέσχεν αύτώ φιλομαθεΐ, φιλερεύνω και φιλοπόνω οντι, άφορμην πολλών ιστορικών μάλιστα μελετών εις τάς έκεϊ πλούσιας βιβλιοθηκας καί τά αρχεία, συντελούσης προς ταΰτα της τε γλωσσομάθειας αύτου καί τοϋ πόθου να καταστη χρήσιμος καί ωφέλιμος τη τε γενική και τη ιδιαιτέρα πατρίδι. Εκεί επελήφθη της συγγραφές των Βίων τών ένδοξων της Κεφαλληνίας ανδρών, πολλές προς τοϋτο τυχών της πνευματικές συνδρομές καί ύπ' άλλων ελλήνων καί αλλοδαπών λογίων, οίοι οί Αίμ. Τυπάλδος, ό Άνδρ. Μουστοξύδης, ό Πετρ. Παραβίας, ό Νικ. Θωμασαΐος, οί αδελφοί Βελοΰδοι, ό Δημ. Προύσης, ό Ίωάν. Κουντούρης καί πολλοί συμπολΐται ημών προθύμως παράσχοντες είς μελέτην τά οικογενειακά αυτών έγγραφα, η μεταδόντες πληροφορίας καί παραδόσεις περί τών οποίων ήσχολεΐτο ανδρών ό διδάσκαλος. Τό έργον εξεδόθη έν Ένετία, τύποις Φοίνικος τό 1843 έν ένί τόμω είς 4ον εκ σελ. 663. Μέχρι τών χρόνων εκείνων ολίγα καί βραχέα ήσαν γνωστά περί τίνων διπρεπών Κεφαλληνων, συντόμως αναγραφόμενα υπό τοϋ Δημ. Προκο¬πίου κυρίως έν Βιβλιοθήκη Φαβρικίον καί υπό τοϋ Ζαβείρα έν τω άνεκδότω τότε αύτοϋ συγγράμματι,η εν τισιν είδικαΐς μονογραφίαις η νεκρολογίαις αναφερόμενα. Ό Μαζαράκης κατώρθωσε νά ευρη τόσας πηγάς, ώστε πρώτιστος αυτός έν έκτάσει γράφων, ν' άναδείξη την γενέτειραν όντως εΰανδρον, διασώσας τά ονόματα καί την ποικίλην εις διάφορα στάδια δρασιν τόσων συμπολιτών, πλουτίσας δ' εντεύθεν διά συμβολές αξίας λόγου καί την ίστορίαν της νεωτέρας ελληνικής γραμματολογίας. Ό συγγραφεύς ούχ ήττον δεν έξετίμησεν ως εδει πάντοτε τά αντικείμενα, έξ υπερβάλλοντος δε ζήλου καί τοπικής φιλοτιμίας αγόμενος μάλλον, συμπεριέλαβεν ύπό τον χαρακτηρισμόν τοϋ έν¬δοξου καί τινας, άξιους μεν βεβαίως σεβασμού καί μνείας διά τά φώτα καί τάς άρετάς αυτών, άλλ' ούχί καί καταριθμητέους μεταξύ τών πανθομολογουμένως καί άναντιλεκτως περικλεών καί ένδοξων, οΰ μόνον μεταξύ τών Κεφαλληνων άλλα καί τών νεωτέρων ελλήνων. Τό έργον δεν είνε πλήρες καί ώς μη περιλαμβάνον έτι περί άλλων πολλών διαπρεπέστατων Κεφαλληνων, περί ων δεν κατώρθωσεν ό άνηρ νά συλλέξη ίκανάς βιογραφικάς πληροφορίας, μόνον είκοσι καί έννεα βιογραφησας, άγνωστον δέ που περισωθείσης της περί πολλών άλλων συλλεγείσης ύπ' αύτοϋ ύλης. Ή έν τω συγράμματι ψυχολογική έξέτασις τοϋ χαράκτηρος τών προσώπων καί των γεγονότων, η μεθοδική της ύλης κατάταξις, η τών ιδεών σαφήνεια, ή πανταχού εξαγγελλόμενη ευσέβεια και φιλοπατρία, τό μετρον των λόγων καί τών επαίνων, η άπλότης τοϋ ύφους καί το αφελές διηγηματικόν, εύχαριστοϋσι λίαν τόν αναγνωστών,καλύπτουσι δε γλωσσικά; τινας άτελείας καί τινας ίστορικάς ανακρίβειας. Ό συγγραφεύς δέν είνε επιδεικτικός ουδέ πομπώδης. Μετριόφρων καί εν τοις γραφομενοις καθ' άπερ εν ολω αύτοϋ τω βίω, δέν φιλοδοξεί δάφνας, αλλ' έπεται μόνον τώ καθηκοντι καί επιδιώκει την έξακρίβωσιν της αληθείας καί την κοινών ώφελειαν. Τοιούτου έργου την σημασίαν ώμολόγησαν πολλοί, διάτορος δ' έγένετο εγκωμιαστής τοϋ ανδρός, ό σοφός φιλόλογος καί φιλέλλην ιταλός καθηγητής Ν. Θωμασαΐος, δστις καί μετέφρασε τους Βίους εις την ίταλικην13. Ό ημέτερος συμπολίτης έγραψε καί αλλάς πραγματείας, ων μετ' επαίνων αναφέρεται η περί 'Αντωνίου Κόκκου, καθολικού αρχιεπισκόπου Κερκύρας τοϋ καί ίδρυτοΰ του αυτόθι ίεροσπουδαστηρίου τό 1568, δεινού δέ της ορθοδοξίας πολεμίου, δημοσιευθείσα έν Μεδιολάνοις ίταλιστί έν τνί Biblioteca Italiana 1842, ήν καί ό γράψας τήν ίστορίαν τοϋ μνησθέντος ιδρύματος συνιστά 14. Έγραψεν επίσης Αφοροϋώσεις και συμπληρώσεις εις τόν ύπό Παπαρρηγοπούλου γραφέντα βίον τοϋ πολλοΰ Παναγιωτου Νικούση, ας θεωρησας σπουδαίας εύγνωμόνως απεδέχθη ό εθνικός ιστοριογράφος καί έν ολω έδημοσίευσεν, επαίνων τόν άνδρα «τόν μη όκνησαντα, ώς λέγει, να συντέλεση εις την διευκρίνησιν περιστάσεων τίνων έκ των τά μάλιστα λόγου αξίων της τοϋ έ'θνους ιστορίας15». Τιμών υπέρ πάντα άλλον επιφανή" Κεφαλλήνα, τόν Μηνιάτην, έξεδωκεν έν Ένετία τό 1849, τύποις Φοίνικος εις 4ον έν ένί τόμο έκ σελ. 355, τάς τούτου Αιδαχάς, προτάξας έκτεταμένην βιογραφίαν τοϋ ανδρός, κατόπιν αιτήσεως άδειας παρά τοϋ τότε πατριάρχου Άνθιμου, δοθείσης τίς ια' Φεβρ.αωμθ', η έκδοσις δε αυτή είνε η πληρεστέρα πασών, προσθέντος του εκδότου και τάς ίταλιστι έκφωνηθείσας ομιλίας τοϋ ίεροκηρυκος μετά μεταφράσεως εις την έλληνικην 16.Αναφέρεται και έτερα τοϋ ανδρός πραγματεία έν εΐδει επικριτικής απαντήσεως, προς τόν ιστορικόν της 'Ιταλίας Καίσαρα Καντού, γράψαντα κατά της ορθοδόξου 'Εκκλησίας. Δεν εΐδομεν τό δημοσίευμα τοΰτο, έζ αντιγράφου όμως τινός οπερ κατεχόμενος, ό ημέτερος συμπολίτης έξ ακριβούς εξετάσεως τοϋ ζητήματος, μετά παρρησίας ύπερμαχεϊ της ορθοδοξίας, διαλαμβάνων έν συντόμω μεν πλην μετά πειστικότατος. α’) περί μετανοίας, β') περί θείας ευχαριστίας, γ') περί συζυγίας, δ ) περί κύρους των εν τάίς συνόδοις τεθεσπιομένων, ε ) περί ανοχής καϊ ς• ) περί επικλήσεως ιών άγιων. Ό διδάσκαλος κατέλιπεν ανέκδοτα και τά έξης διδακτικά έ'ργα, 'Ιερόν όδηγόν, Ίεράν Ίστορίαν17, Άνθρωπολογίαν καθ'ο έδίδασκε σύστημα, Λειτουργικήν και Άπολογητικήν 18. Νέαν εκδοσιν τών Βίαιν των έδόξων ανδρών της Κεφαλληνίας έπεχείρησεν ό συμπολίτης Α. Μακρής έν Πύργω τό 1893 αλλά δεν έπέρανεν αύτην, τοιαύτην δέ ηγγειλε τό 1895 καί ό έτερος συμπολίτης Χ. Αννινος μετά προσθηκών, άλλα κα! αυτή δέν έπραγματοποιηθη 19. Ποία η παλαιά πατρίς τών Μαζαρακών δεν είνε εύκολον νά όρίσωμεν, υπάρχει όμως χωρίον έν Πελοποννησω και άλλο έν 'Αλβανία Mazzara έξ ου Ισως κατάγονται, αλβανούς δέ λέγει αυτούς ό Σάθας 20. Μαζαράκαι αναφέρονται τω 1401 έν Ήπείρω ώς εχθροί τών Παργίων ών διηρπασαν τά κτήματα, δι' ο και η άπόδοσις τούτων τοις πρώην κυρίοις άνεγράφη ώς μία τών συμφωνιών, αΐτινες έγένοντο μεταξύ της έκ Παργίων πρεσβείας και τοϋ ένετοΰ βαύλου Κερκύρας Άζαρίνου Καραβέλου, όταν ή Πάργα ήτήσατο διά τόν φόβον τών Τούρκων την προστασίαν της Ένετίας21. Καί υπό βυζαντινών όμως παλαιότερον μνημονεύεται πατριά Μαζαρακαίων, ους ό Λαμπρίδης παραδέχεται ως την αυτήν φυλήν μετά των έν Ήπειρω Μεσσαριτών, κληθεντων ούτως εκ της φραγγικην έχουσας καταγωγήν Μεοσαρίας ήτις καί Messara, Massara και Mazzara έκαλεΐτο22. Καί έν Κύθνω έτι αναφέρεται αλβανική οικογένεια Μάζαράκη23. Περί δέ τών έν Κεφαλληνία έξηκριβώσαμεν, ότι πρώτος ένταΰθα έγκαταστάς ήτο ό Σταμάτιος, καταλιπών τα έν τη πατρίδι του Ναυπλίω κτήματα, καί έλθών εις Κεφαλληνίαν ως ιππότης καί διοικητής Στρατιάς (Stradea), λαβών δε παράτας Ένετικης Κυβερνήσεως τιμάρια έν τη νήσω, κατεχόμενα προτερον ύπό της οικογενείας Βαρκετίνη, δι ας προσήνεγκεν ίκανάς βεβαίως καί αξίας άμοιβής έκδουλεύσεις, άφοϋ preclari meriti λέγεται εν τινι εγγράφω24, ή κατοχή όμως τών κτημάτων άτινα δεν αναφέρεται ποΰ εκειντο έγένετο βραδύτερον, διότι ει καί διετάσσοντο διά δουκικών τών ετών 1553 καί 1556 οι προνοηταί της νήσου, να περιβάλλων τόν τιμαριοϋχον από τοϋ 1541 όντα τοιούτον καί διά της τυπικές περιβολές (investitura), δεν κατωρθοϋτο τοΰτο ένεκα προικώων άξιώσεων τρίτων έπί τών κτημάτων, μόλις δέ τό 1635 δι'αποφάσεως τοϋ ΐνκουϊζίτορος Fr. Bassadona, έγένοντο κύριοι καί κάτοχοι οί τότε απόγονοι τοϋ αρχαίου δικαιούχου, Γεώργιος καί 'Απόστολος. Δεν γνωρίζομεν άλλους νεωτέρους εϊμη τόν Ιωάννην άρχηγόν στρατιωτών τό 1564 έλθόντα τό 1544 25. Άγνωστων ποΰ κατώκησαν κατ' αρχάς οί Μαζαράκαι, πιθανώς όμως έν Λειβαθοϊ, όπου τό φερώνυμον χωρίον περί ο ίσως ήσαν τά κτήματα τοϋ τιμαρίου, εκείθεν δε μετέπειτα μετηνάστευσαν εις Σάμην, Δειλινατα καί Ληξούριον. Ή οικογένεια φαίνεται οπωσδήποτε σημαίνουσα κατά τά τέλη της ις’ προς τάς αρχάς τις ιζ' εκατ. διότι τότε αναγράφεται έν τη Χρυσή βίβλω26.

Πηγή: Βιογραφικό λεξικό ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ-ΙΘΑΚΗ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΖΑΡΑΚΗ-ΜΠΑΛΤΣΑΒΙΑ
(Τα στοιχεία πρόσφερε ευγενικά ο Φαίδων Μαζαράκης-Μπαλτσαβιάς, ο οποίος ασχολήθηκε με την ιστορική και γεωγραφική καταγωγή τη; οικογένειας και της οικοσηματολογικές απεικονίσεις, μεταξύ των συγγενών οίκον. Χρησιμοποίησε μία ιδιάζουσα παράδοση. που μεταβιβάστηκε μέσω Παναγή Μαζαράκη-Μπαλτσαβιά. σύμφωνα με την οποία η αρχηγία και οι τίτλοι του κλάδου της οικογένειας περιέρχονται στο νεότερο. Με επίσημη πράξη, το 1956, επανέφερε τη χρήση του σύνθετου επιθέτου, Μαζαράκη-Μπαλτσαβιάς, που μετά το θάνατο του παππού του Παναγή, είχε περιέλθει σε αχρηστία και το οποίο έκτοτε χρησιμοποιεί ο ίδιος αποκλειστικά διεθνώς).
Οι ρίζες της οικογένειας ανιχνεύονται από το 1333. Καταγόταν από την Ήπειρο όπου υπάρχουν ακόμη με το ίδιο όνομα η κωμόπολη Μαζαρακιά και το χωριό Μαζαράκι. Με το επίθετο Μαζαράκης αναφέρεται πρώτος, ο Πέτρος, ο επονομαζόμενος Λιώσας, ο οποίος χρίσθηκε δεσπότης Αρτας και Ρωγών (1358-1377), οπό τον Συμεών Ούρεση, αδελφό και διάδοχο του Στέφανου Δουσάν Νεμανύα, ""αυτοκράτορα Ρωμαίων και Σέρβων". Ο Πέτρος παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Ιωάννη Τσάφου Ορσίνη, ο οποίος ήταν δούκας Λευκάδας. Ο γιος του Πέτρου, Ιωάννης, παντρεύτηκε την Ειρήνη, θυγατέρα της περίφημης Μαρίας-Αγγελίνας, βασίλισσας των Ρωμαίων στα Ιωάννινα. Η Μαρία-Αγγελίνα ήταν θυγατέρα του Συμεών και της Θωμαΐδας Ορσίνι, θυγατέρας του Ιωάννη Β', κόμη της Κεφαλονιάς και δεσπότη Ηπείρου (πρωτοξάδελφου του Ιωάννη Τσάφου). Ο Πέτρος και ο Ιωάννης βρέθηκαν οι στενότεροι εξ αίματος συγγενείς, διεκδικητές των δύο οίκων, Νεμανύα και Ορσίνι, μέσω αυτών ("εκ θηλυγονίας") και συγγενείς των οίκων Αγγέλων, Κομνηνών, Παλαιολόγων και Δούκα. Τα γεγονότα όμως τους έφεραν σε αντιπαράθεση με τον νεοεμφανισθέντα οίκο των Τόκκων, που χάρη στην εύνοια των Αντζού της Νεάπολης, διαδέχθηκε τους Ορσίνι στην Κεφαλονιά και την Ηπειρο, εξαιτίας του γάμου της Μαργαρίτας, αδελφής του Ιωάννη Β', με τον Γουλιέλμο Τόκκο.
Αργότερα ο Κωνσταντίνος, γιος του Ιωάννη Μαζαράκη. άρχοντα του Γκοναστήτι-Φιλιατά. παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Βλάσιου Μουζάκη, εξουσιαστή της Καστοριάς, και αδελφού του Γ’ Μουζάκη, βασιλιά της Αλβανίας. Την εποχή εκείνη ολόκληρος ο σημερινός νομός της Θεσπρωτίας ονομαζόταν Μαζαρακιά. Στενοί σύμμαχοι και συγγενείς της οικογένειας αναφέρονται και οι Μπούα. Την ίδια εποχή, από τους ιστορικούς Ducange και Φλάβιο Κομνηνό, αναφέρεται ως γενάρχης της οικογένειας Καστριώτη. ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης, πιθανόν αδελφός, ή εξάδελφος, ή ανηψιός του Πέτρου. Κάποιος άλλος Κωνσταντίνος υπήρξε αδελφός του Γεώργιου Καστριώτη-Σκεντέρμπεη. Φαίνεται πως όλοι συμμετείχαν στην πολυετή και πολυμελή ομηρεία στην αυλή του Σουλτανικού οίκου, όπου ζούσε και ο μετέπειτα Μωάμεθ Β'. Πρόσφατα. (1990) δημοσιεύθηκε αλληλογραφία μεταξύ της Αραγονικής πλέον αυλής του Παλέρμο και της Νεάπολης (1467), στην οποία ο εγγονός του Πέτρου, Κωνσταντίνος, αναφέρεται ως "πρίγκιπας Ηπείρου και Αλβανίας", ομοαίματος και συστρατευμένος με τον Γεώργιο Μαζαράκη-Καστριώτη-Σκεντέρμπεη, στον αγώνα κατά των Τούρκων. Προκύπτει συνεπώς ότι το επίθετο Καστρκότης δεν αφορά κάστρο ή επαρχία με το ίδιο όνομα, αλλά την επικυριαρχία της Καστοριάς, από τον κλάδο του οίκου Μαζαράκη. Οι τρεις αδελφές του Κωνσταντίνου, Αγγελίνα, Μαρία, και Καταλίνα (Αικατερίνη), μετά τη μάχη της Αγκύρας (1402). απελευθερώθηκαν από την ομηρία της Σουλτανικής αυλής, από τον Ταμερλάνο, νικητή του Βαγιαζίτ και δόθηκαν ως δώρα από τον βασιλιά της Καστίλης. Ερρίκο 3ο, ο οποίος τις πάντρεψε με μεγαλοπρέπεια με τον κυβερνήτη της Σεγκόβια Ντιέγκο Γκοντζάλες ντε Κοντρέρεας, τον πρέσβη Πάιο Γκόμεζ της Γαλικίας, και τον, επίσης πρέσβη, Ερνάντ Σάντσεζ ντε λα Θουέλα. Η παρουσία των τριών γυναικών στην Ισπανία κέντρισε το ενδιαφέρον κάποιων χρονικογράφων και τροβαδούρων, και υπάρχει βιβλίο αφιερωμένο στις τρεις αδελφές (1906 "Tres Princesas Griegas en la Cone). Η Δόνα Αγγελίνα αναφέρεται ως η ωραιότερη γυναίκα του καιρού της, ενώ η Καταλίνα έζησε πολλά χρόνια και πέθανε περίπου 110 ετών. Σχετικά με τη διέλευση της οικογένειας από τη Σικελία (1958), από τυχαίο γεγονός ανακαλύφθηκε η ύπαρξη οικογένειας Μαζαράκη στη Μαζάρα ντελ Βάλλο της Νοτιανατολικής Σικελίας, η οποία υποστηρίζει ότι είναι γηγενής, και οι ρίζες της απαντώνται το 795. Η οικογένεια αυτή διατείνεται ότι είναι η πρώτη που πήγε από τη Σικελία στην Ήπειρο. Δεν είναι γνωστό ποια άλλη σχέση υπάρχει μεταξύ της οικογένειας αυτής και του γάλλου Καρδινάλιου Μαζαρίν, που καταγόταν από τη Σικελία.
Από τα δύο παιδιά του Κωνσταντίνου, ο Μιχάλης, ο "Μιχότουρκος", παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Σουλτάνου Μουράτ Β' και αδελφή του Μοιάμεθ Β', και έγινε περισσότερο γνωστός ως Μεχμέτ Ρουμ Πασάς και πέθανε στην Κων/πολη το 1470. Ο Ιωάννης παρέμεινε με τον ομώνυμο γιό του Σκεντέρμπεη, για ένα διάστημα συνιδιοκτήτης στα Κρόια. Οι απόγονοι του. μέσω Πρέσνας και Πλόετς, και κατόπιν μέσω Μπουγιούκ Βλαχίας, μετακινήθηκαν και έφτασαν στη Βλαχία, όπου ο τρισέγγονος του Ιωάννη Θωμάς, διετέλεσε Σαρδάρης (Αρχιστράτηγος). Εν συνεχεία εμπορευόμενοι έφτασαv μέσω των πόλεων Μπαρ και Λιώβι στην Πολωνία, όπου έγιναν δεκτοί από το βασιλιά και υιοθετήθηκαν από ευγενείς οικογένειες της Πολωνίας. Τότε τους δόθηκε και το επίθετο της "εκλειψάσης" οικογένειας Νιουλίν, το οποίο απαντάται ακόμη. Έως το 1870 περίπου γινόταν δεκτός και ο Λιθουανικός κλάδος του Αδριανού Μαζαράκυ ντε Μπολτσέρ. Οι απόγονοι του Ιωάννη διέπρεψαν κυρίως στους στρατιωτικούς κλάδους. Η ιστορία τους έγινε αντικείμενο μελέτης και εξετάστηκαν τρεις συνεχόμενες γενιές. Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν από τον τελευταίο απόγονο αυτού του κλάδου, Πιέρ ντε Μαζαράκη, αρχιτέκτονα-πολεοδόμο, στις Βρυξέλλες.
Εάν υπάρχει κάποια ενδεχόμενη σχέση μεταξύ του πρωθυπουργού της Τσεχοσλοβίας Μάζαρικ, δεν καταφαίνεται. Λιγότερα στοιχεία είναι γνωστά για τις μετακινήσεις του Ανδρέα, του άλλου γιου του Κωνσταντίνου, που φέρεται να πήγε στη Βενετία, όπου του απονεμήθηκε ανώτατος τίτλος και ίσιος να ανήκει σ’ αυτόν ο τάφος Μαζαράκη στη Μητρόπολη της Ζάρας, στη Δαλματία. Στις διάφορες διελεύσεις των μελών και συγγενών της οικογένειας από την Ελλάδα, οφείλονται τα σχετικά τοπωνύμια στην Αττική, καθώς και τα χωριά Άνω και Κάτω Μαζαράκη στους νομούς Ηλείας και Αχαΐας.
Η οικογένεια αναγράφεται στη Βίβλο των Ευγενών της Ζακύνθου, μεταξύ του 1483 και 1572, χωρίς όμως να υπάρχει συνέχεια. Στην Κεφαλονιά εμφανίστηκε πρώτα ο Ιάκωβος Μαζαράκης, το 1501, ακολουθούμενος από τους αδελφούς του, Πρωτοσπαθάριους Αναστάσιο και Ιωάννη (περίπου 1540), που κατέλαβαν εκτεταμένες εκτάσεις, ο πρώτος γύρω από το σημερινό χωριό Δειλινάτα και ο δεύτερος κοντά στο φρούριο του Αγίου Γεωργίου, όπου βρίσκονται σήμερα τα Μαζαρακάτα. Άλλο μέλος της οικογένειας Μαζαράκη, ο Σταμάτης, εγκαταστάθηκε στην Κεφαλονιά το 1550. προερχόμενος κατευθείαν από το Ναύπλιο, και του δόθηκε το φέουδο της οικογένειας. Οι γιοι του Αναστάσιου, Ανδρέας, Δαρείος και Αύγουστος, με τους γιους τους. αναφέρονται στους κατάλογους των Ευγενών της Κεφαλονιάς (Libro d' Oro, 1593-1601). Είναι προφανές ότι αρκετά μέλη της οικογένειας έλαβαν μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). που έγινε δυτικά της Κεφα¬λονιάς, στα νησιά Εχινάδες (Κατζουράλια). Λίγο αργότερα, πιθανόν από την Κεφαλονιά, η οικογένεια Μαζαράκη γράφτηκε στη Χρυσή Βίβλο της Κέρκυρας (1693) και σχεδόν ταυτόχρονα (1664) άλλος κλάδος της οικογένειας αναφέρεται μεταξύ των Κρητών Ευγενών της πόλης του Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης).
Στα Δειλινάτα ο εγγονός του Ανδρέα και γιος του Κων/νου Κατνζουραλιστού. Αθανάσιος (+1712) χρησιμοποίησε το τοπωνυμικό "Μπαλτσαβιάς". που είναι δηλωτικό στην τοπική διάλεκτο του χωριού Δειλινάτα και σημαίνει τη βραχώδη-επικίνδυνη περιοχή δρόμων. Ο γιος του Αγγελος (+1766) το οριστικοποίησε. Ίσιος η επικράτηση του δεύτερου επώνυμου να είχε κάποια σχέση με την τακτοποίηση κτηματικών ζητημάτων, επ' ευκαιρία της δεύτερης εκπόνησης, την ίδια εποχή, του κατάλογου των ευγενών οικογενειών της Κεφαλονιάς, που απαιτούσε σαφή διάκριση των μελών της οικογένειας. Γεγονός παραμένει ότι στη διαθήκη του Αγγέλου αναφέρονται 54 ιδιόκτητες περιοχές και κτήματα. Οι γιοι του, Ιωάννης (Γερογιάννης), και Κων/νος, επιδόθηκαν σε επωφελείς εκτεταμένες κτηματικές δικαιοπραξίες, αγορές, ανταλλαγές κ.ά.. αλλά και σε θαλάσσιο εμπόριο.
Μετά την κατάλυση της Ενετοκρατίας και του Φεουδαλισμού στα Ιόνια Νησιά, τα μέλη της οικογένειας Μαζαράκη-Μπαλτσαβιά εκλέγονταν προεστοί των Δειλινάτων, έως την Ένωση της Επτανήσου με το Ελληνικό κράτος (1864). Παράλληλα αναπτύχθηκαν και έγιναν γνωστοί στα Δειλινάτα και άλλοι κλάδοι της οικογένειας Μαζαράκη (Κουνάδη, Γεωργάτου, Κοσμάτου κ.ά.).
Από τον ιερατικό κλάδο ο Κων/νος Ανθιμος Μαζαράκης (1800-1865) ήταν ο πιο ονομαστός. Πήγε στη Σμύρνη και την Κων/πολη και έγινε Επίσκοπος. Είναι ο συγγραφέας του πασίγνωστου βιβλίου "'Βίοι διασήμων ανδρών της νήσου Κεφαλληνίας". Ήταν άνδρας πολυμαθής, μορφωμένος, σεμνός και γνωστός ιστοριοδίφης. Ο Ανθιμος αποποιήθηκε την πρόταση να γίνει Οικουμενικός Πατριάρχης και έως το τέλος της ζωής του προτίμησε να φέρει τον τίτλο του Ιερομόναχου. Όπως γράφει ο Η. Τσιτσέλης "...ίσως η σεμνότητα του Ανθίμου τον παρεμπόδισε να γράψει την ιστορία της οικογενείας του".
Από τον λεγόμενο, λόγω της ολιγομέλειάς του, "μικρό"' κλάδο των Μαζαρακάτων, οι περισσότεροι διακρίθηκαν ως έμποροι, εφοπλιστές, βιομήχανοι και επιχειρηματίες. Μαζί με άλλες Κεφαλονίτικες οικογένειες πρωτοστάτησαν στο εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας, ενώ το πλοίο "Ελισάβετ Μαζαράκη" ήταν από τα πρώτα ατμοκίνητα και πρωτοπόρο του εμπορικού ελληνικού στόλου. Ακόμη, ο πολιτευτής Περικλής Μαζαράκης παντρεύτηκε την Αγανίκη Ενιάν, που καταγόταν από τη γνωστή οικογένεια των αγωνιστών του 1821. Οι γιοι του, Μακεδονομά¬χοι στρατηγοί, Κων/νος και Αλέξανδρος, διετέλεσαν αρχηγοί του ΓΕΣ. Συμμετείχαν σε όλες τις επιχειρήσεις του Α’ Παγκ. Πολέμου. Υπήρξαν σύμβουλοι και στενοί συνεργάτες του Ελ. Βενιζέλου. Τον Απρίλιο του 1941 ο Γεώργιος Β' πρότεινε στον Κων/νο Μαζαράκη-Ενιάν να αναλάβει πρωθυπουργός, μετά την αυτοκτονία του Αλεξ. Κοριζή, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, τέλος, άλλοι κλάδοι της οικογένειας, κυρίως από τα Δειλινάτα, εγκαταστάθηκαν στην Κων/πολη, την Αλεξάνδρεια, το Παρίσι, ενώ λίγο αργότερα (περίπου το 1930) στην Πάτρα, τον Πειραιά και την Αθήνα, όπου δημιούργησαν τη δική τους παράδοση.
Ο γιος του Γερογιάννη, Θεοτόκης (1755), παντρεύτηκε τη θυγατέρα κάποιου Δενδρινού από την Ιθάκη. Ο μοναδικός γιος του Ιωάννης, που γεννήθηκε το 1818, παντρεύτηκε τη θυγατέρα κάποιου Φωκάτου από τα Δειλινάτα. Ο μοναδικός γιος του, Παναγής (1854-1938). παντρεύτηκε την Αννα Γεράσιμου Βαλσαμή, από το Πυργί Σάμης. Ο Παναγής, προύχοντας του χωριού και άνθρωπος ανώτατης μόρφωσης, διετέλεσε Δημόσιος Ταμίας Πατρών. Περιφερόταν τακτικά τα χωριά του νησιού με το άλογο του. και μελετούσε τα ήθη και τα έθιμα. Δώρισε πολλές εκτάσεις σε μοναστήρια, κυρίως μάλιστα στη Μονή του Αγίου Γερασίμου, της οποίας η οικογένεια θεωρείται εκ των προστατών. Συνέλεξε επιμελώς τα σχετικά έγγραφα (διαθήκες, συμβόλαια, αγοραπωλησίες, προικοσύμφωνα κ.ά.). γεγονός που επέτρεψε στο γιο του Μιχαήλ, να συντάξει (1928) το γενεαλογικό δέντρο (αρρένων) του κλάδου Μπαλισαβιά, της οικογένειας Μαζαράκη, από το 1712. Ο Παναγής ασκούσε μεγάλη πολιτική επιρροή στο νησί και είχε καθοριστική παρέμβαση στις εκάστοτε εκλογικές αναμετρήσεις, δεδομένου ότι τα Δειλινάτα αριθμούσαν τότε 3.500 κατοίκους. τρίτη πόλη της Κεφαλονιάς μετά το Αργοστόλι και το Ληξούρι. Όπως αφηγείται ο Φαίδων Μαζαράκης-Μπαλτσαβιάς: "Κάποια στιγμή ο Παναγής και ο γιος του Μιχαήλ διαφώνησαν με τον Ι. Μεταξά με αποτέλεσμα να διακινδυνεύσει η εκλογή του, ως βουλευτή Κεφαλληνίας. Ο Ι. Μεταξάς χρειάστηκε να επισκεφθεί τα Δειλινάτα και, κεκλεισμένων των θυρών, να εξηγήσει το σχέδιο του προς εθνική αντιμετώπιση του επερχομένου Παγκοσμίου Πολέμου. Εν όψει του εθνικού κινδύνου οι διαφορές παραμερίστηκαν και οι κάτοικοι της "βραχώδους περιοχής" παρέσχον την αμέριστην υποστήριξίν των προς τον Κεφαλλήνα Στρατηγόν. Επέβαλαν την εκλογή του σε ολόκληρο το νησί. Ο Μιχαήλ μάλιστα ανέλαβε την οικονομική στήριξη της εκστρατείας".
Ο Μιχαήλ Μαξαράκης-Μπαλτσαβιάς (1891-1943). σπούδασε Νομικά και Οικονομικά στο Παν/μιο Αθηνών, όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας. Διετέλεσε δικηγόρος, τραπεζίτης, χρηματιστής και βιομήχανος. Περιγράφεται στον τύπο της εποχής ως άνθρωπος πλουσιότατος, ευφυέστατος και συμπαθέστατος. Στις αρχές της δεκαετίας του "20 τέθηκε επικεφαλής Ομίλου ευκατάστατων Κεφαλλονιτών, έργο των οποίων υπήρξε η δημιουργία σειράς επιχειρήσεων. Ο Όμιλος πρωτοστάτησε στην εγκατάσταση στην Ελλάδα των επιχειρηματιών Μποδοσάκη /.«ι Αθανασιάδη, στην ίδρυση της "'Πειραϊκής" (με τον επιχειρηματία Γκέρτσο), που αργότερα μετονομάστηκε "Πειραϊκή-Πατραϊκή", στην ίδρυση της προνομιούχας "Εταιρείας Αργυρομεταλλευμάτων Μήλου" (που μεταβιβάστηκε στους αδελφούς Ηλιόπουλου). Ο ίδιος Όμιλος το 192S ίδρυσε την πρώτη "Τράπεζα Βιομηχανικής Ανάπτυξης". Σε συνεργασία με τον Γ. Λυχναρόπουλο. συμμετείχε σε ένα από τα πρώτα χρηματιστηριακά γραφεία της Αθήνας. Αργότερα αγόρασε τη ""Βιομηχανία Χημικών Προϊόντων και Άλατος", καθώς και πολλά ακίνητα στην Αθήνα. Ήταν από τους δωρητές της Πολυκλινικής Αθηνών, του Ναού της Αγίας Ειρήνης και του Μοναστηριού του Αγίου Γερασίμου, στην Κεφαλονιά. Το 1926 αγόρασε, έναντι 8.000 χρυσών λιρών, ρωσικό Ευαγγέλιο από συμπαγή χρυσό δύο οκάδων, το οποίο δώρισε στο Ναό της Παναγίας Λάμιας, στα Δειλινάτα. Το Ευαγγέλιο αυτό χάθηκε από το Ναό, την εποχή που Μητροπολίτης Κεφαλληνίας ήταν ο Προκόπιος Μενούτης. Η ολόσωμη αργυρή εικόνα του Αγίου Γερασίμου, που βρισκόταν στο Ναό της Αγίας Ειρήνης, στην Αθήνα, χάθηκε περίπου την ίδια εποχή.
Ο Μιχαήλ παντρεύτηκε, σε πρώτο γάμο, τη Σοφία Παπαγιάννη, της γνωστής οικογένειας στρατιωτικών και πολιτευτών από το Αγρίνιο. Η Σοφία, από την πλευρά της μητέρας της, ήταν ανηψιά του Πρωθυπουργού Δημ. Γούναρη. Πέθανε σε νεαρή ηλικία. Από τα. παιδιά του Μιχαήλ και της Σοφίας ζει σήμερα η Έλλη, που παντρεύτηκε το δικηγόρο Γεώργιο Τζωρτζόπουλο, από το Αγρίνιο. Ο Γ. Τζωρζόπουλος συμμετείχε στον ΕΔΕΣ, και συνεργάστηκε με το στρατηγό Ναπ. Ζέρβα στην Αθήνα και τη Μέση Ανατολή. Κατόπιν έγινε Νομάρχης. Βουλευτής. Γενικός Διευθυντής Ηπείρου και Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο Μιχαήλ παντρεύτηκε. (με δεύτερο γάμο, την Αλεξάνδρα, το γένος Βαλεντή, η οποία γεννήθηκε στην Αίγυπτο. Ο πατέρας της Αλεξάνδρας, Γεράσιμος Βαλεντής, γεννήθηκε στα. Φαρακλάτα Κεφαλληνίας και μαζί με τον αδελφό του ήταν μεγαλέμποροι, στο Πορτ Σάιντ. Ήταν οι προμηθευτές στο έργο της διάνοιξης της Διώρυγας του Σουέζ. Ο εμπορικός οίκος που είχαν, καθώς και άλλοι Κεφαλονίτες, ήταν από τους πρωταγωνιστές της οικονομικής δραστηριότητα; στον ευρύτερο χώρο. Μητέρα της Αλεξάνδρας ήταν η Αδελαΐδα Γερ. Δαυή-Χριστοδουλάτου, η οποία, καταγόταν από μια από τις παλιότερες γηγενείς οικογένειες της Κεφαλονιάς. Ο αδελφός της Αδελαΐδας. Νικόλαος, παντρεύτηκε την Αννα Γεράκη. ενώ οι αδελφές της παντρεύτηκαν μέλη των οικογενειών Χωραφά. Λυκιαρδόπουλου. κ.ά. Η Αλεξάνδρα είχε βραβευτεί, ως αριστούχος της Γαλλικής Φιλολογίας και Γλώσσας και ήταν ολοκληρωμένη μουσικός, τόσο ενόργανης (πιάνο), όσο και φωνητικής μουσικής (κοντράλτο). Ήταν ακόμη ταλαντούχος ζωγράφος. Ο κόσμος την θεωρούσε από τις ομορφότερες γυναίκες, τόσο της Κεφαλονιάς, όσο και της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο. Η οικογένεια Βαλεντή είχε νοικιάσει πολλές φορές την οικία, της στο Αργοστόλι στον Ι. Μεταξά, ενώ η οικία στο Πορτ Σάιντ είναι το μεγαλοπρεπέστερο κτίριο της πόλης.

Πηγή: ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΚΑ ΣΥΜΜΙΚΤΑ ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ( ΗΛΙΑ Α. ΤΣΙΤΣΕΛΗ)

.......Ποία η παλαιά πατρίς τών Μαζαρακών δεν είνε εύκολον νά όρίσωμεν, υπάρχει όμως χωρίον έν Πελοποννησω και άλλο έν 'Αλβανία Mazzara έξ ου Ισως κατάγονται, αλβανούς δέ λέγει αυτούς ό Σάθας 20. Μαζαράκαι αναφέρονται τω 1401 έν Ήπείρω ώς εχθροί τών Παργίων ών διηρπασαν τά κτήματα, δι' ο και η άπόδοσις τούτων τοις πρώην κυρίοις άνεγράφη ώς μία τών συμφωνιών, αΐτινες έγένοντο μεταξύ της έκ Παργίων πρεσβείας και τοϋ ένετοΰ βαύλου Κερκύρας Άζαρίνου Καραβέλου, όταν ή Πάργα ήτήσατο διά τόν φόβον τών Τούρκων την προστασίαν της Ένετίας21. Καί υπό βυζαντινών όμως παλαιότερον μνημονεύεται πατριά Μαζαρακαίων, ους ό Λαμπρίδης παραδέχεται ως την αυτήν φυλήν μετά των έν Ήπειρω Μεσσαριτών, κληθεντων ούτως εκ της φραγγικην έχουσας καταγωγήν Μεοσαρίας ήτις καί Messara, Massara και Mazzara έκαλεΐτο22. Καί έν Κύθνω έτι αναφέρεται αλβανική οικογένεια Μάζαράκη23. Περί δέ τών έν Κεφαλληνία έξηκριβώσαμεν, ότι πρώτος ένταΰθα έγκαταστάς ήτο ό Σταμάτιος, καταλιπών τα έν τη πατρίδι του Ναυπλίω κτήματα, καί έλθών εις Κεφαλληνίαν ως ιππότης καί διοικητής Στρατιάς (Stradea), λαβών δε παράτας Ένετικης Κυβερνήσεως τιμάρια έν τη νήσω, κατεχόμενα προτερον ύπό της οικογενείας Βαρκετίνη, δι ας προσήνεγκεν ίκανάς βεβαίως καί αξίας άμοιβής έκδουλεύσεις, άφοϋ preclari meriti λέγεται εν τινι εγγράφω24, ή κατοχή όμως τών κτημάτων άτινα δεν αναφέρεται ποΰ εκειντο έγένετο βραδύτερον, διότι ει καί διετάσσοντο διά δουκικών τών ετών 1553 καί 1556 οι προνοηταί της νήσου, να περιβάλλων τόν τιμαριοϋχον από τοϋ 1541 όντα τοιούτον καί διά της τυπικές περιβολές (investitura), δεν κατωρθοϋτο τοΰτο ένεκα προικώων άξιώσεων τρίτων έπί τών κτημάτων, μόλις δέ τό 1635 δι'αποφάσεως τοϋ ΐνκουϊζίτορος Fr. Bassadona, έγένοντο κύριοι καί κάτοχοι οί τότε απόγονοι τοϋ αρχαίου δικαιούχου, Γεώργιος καί 'Απόστολος. Δεν γνωρίζομεν άλλους νεωτέρους εϊμη τόν Ιωάννην άρχηγόν στρατιωτών τό 1564 έλθόντα τό 1544 25. Άγνωστων ποΰ κατώκησαν κατ' αρχάς οί Μαζαράκαι, πιθανώς όμως έν Λειβαθοϊ, όπου τό φερώνυμον χωρίον περί ο ίσως ήσαν τά κτήματα τοϋ τιμαρίου, εκείθεν δε μετέπειτα μετηνάστευσαν εις Σάμην, Δειλινατα καί Ληξούριον. Ή οικογένεια φαίνεται οπωσδήποτε σημαίνουσα κατά τά τέλη της ις’ προς τάς αρχάς τις ιζ' εκατ. διότι τότε αναγράφεται έν τη Χρυσή βίβλω26.